Share
Informatie over recente (inter-)nationale ontwikkelingen op het gebied van tabaksverslaving en -ontmoediging
 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌

Nieuws en informatie voor professionals | 10 september 2024

Stoptober weer van start

Op 3 september is de jaarlijkse Stoptober campagne van start gegaan, met dit jaar onder andere Sylvia Geersen, Koen van Dijk en Oos Kesbeke als ambassadeurs. Stoppers kunnen zich aanmelden om gedurende 28 dagen in oktober te stoppen met roken. Voor zorgverleners is er nog steeds informatie en een toolkit beschikbaar (€25), met hierin posters, flyers, VBA kaartjes en visitekaartjes die gebruikt kunnen worden om in gesprek te gaan over roken.

Internationaal onderzoek

Risico’s van duaal gebruik en promotie tabaksproducten 

Een meta-analyse laat zien dat het duale gebruik van e-sigaretten en tabakssigaretten de kans op hart- en vaatziekten vergroot. Dat geldt, in minder mate, ook voor de combinatie van huidig gebruik van de e-sigaret en gebruik van tabakssigaretten in het verleden.

1 op de 3 Duitse rappers heeft een eigen e-sigaret of waterpijp ontwikkeld en promoot deze op sociale media. De producten brengen het imago van de artiest over en zijn daardoor erg aantrekkelijk voor adolescenten.  

Stoppen met roken en rookgedrag

Het toepassen van het Very Brief Advice (VBA) tijdens medische consulten om te stoppen met roken blijkt zeer effectief te zijn in het verhogen van zelfgerapporteerd stoppen na minder dan 6 maanden en matig effectief na 6 maanden of langer. De impact op het aantal stoppogingen was minder zeker.

Nicotineontwenning kan potentieel de sportprestatie verbeteren bij nicotineverslaafden. Er lijkt voornamelijk verbetering zichtbaar bij langdurige ontwenning (≥48 uur). 

Hogere accijnzen leiden bij mensen met een hoge nicotineafhankelijkheid tot een toename in de aankoop van goedkopere merken. Mensen met een lager inkomen zullen bij accijnsverhogingen vaker zelfgedraaide sigaretten roken, terwijl mensen met een hoger inkomen vaker grotere verpakkingen en kartons kopen of sigaretten in het buitenland kopen.

Het effect van roken op de gezondheid 

Er is een significante associatie tussen het ooit gerookt hebben van een waterpijp en het krijgen van MS. Daarnaast hebben mensen met MS vaker in het verleden waterpijp gerookt dan mensen zonder MS.

Roken en vapen kan genetische variaties veroorzaken die betrokken zijn bij covid infectie, cytokinestorm (ontstekingsreactie) en acuut respiratoir distress syndroom, blijkt uit een systematische review en meta-analyse. Meer onderzoek is nodig om de biologische mechanismen die deze verstoringen veroorzaken te achterhalen. 

Door klimaatverandering worden tabaksplanten tijdens hogere temperaturen geoogst, wat onder tabakswerkers groene tabaksziekte (nicotinevergiftiging) kan veroorzaken. Door de hoge temperaturen wordt nicotine makkelijker opgenomen via de huid, en dat kan met name voor jonge tabakswerkers negatieve gevolgen hebben. 

Nationaal onderzoek

Jasmijn Breunese (Trimbos-instituut) schreef een Engelstalige notitie over de Rookvrije Start, waarin het ontstaan van de Taskforce Rookvrije Start, de belangrijkste activiteiten en focuspunten voor komende jaren beschreven worden.

Cloé Geboers (Universiteit Maastricht en Trimbos-instituut) vond dat de accijnsverhogingen in april 2020 en januari 2021 mensen stimuleerden om na te denken over stoppen met roken en dat nadenken over stoppen met roken geassocieerd werd met een positiever voornemen om te stoppen.

Arnout Hartendorp (RIVM) ontwikkelde een methode om nicotinezouten in e-liquids te detecteren. Dit is belangrijk om te meten, omdat nicotinezouten het makkelijker maken om hogere nicotineconcentraties te inhaleren.

Linwei He (Tilburg University) concludeert dat een chatbot die motiverende gespreksvoering toepast om te stoppen met roken een betere gebruikerservaring geeft dan een chatbot met confronterende gespreksmethode. Motiverende gesprekvoering werkte echter niet beter voor stoppen met roken.

Pragati Hebbar (Universiteit Maastricht) heeft met een realistische evaluatie onderzocht hoe in India het beste tabaksontmoedigingsbeleid opgezet kan worden.

Wanda van Hemelrijck (Universiteit Groningen) vond dat de ongelijkheid in opleidingsniveau bij tabaksgerelateerde sterfte tussen 1972 en 2017 afnam bij mannen in Engeland, Wales en Finland, terwijl in Finland de ongelijkheid bij vrouwen juist toenam. 

Merel Koster (Amsterdam UMC) onderzocht de impact van roken op neurometabolieten in de hersenen van patiënten met een eerste psychose-episode.

Iris Kramer (Trimbos-instituut) concludeert dat er momenteel onvoldoende bewijs is voor een associatie tussen roken en SARS-CoV-2 infectie (COVID-19).

Tian Lan (UMC Utrecht) liet zien dat bij rokers het CRLF1-gen (betrokken bij het immuunsysteem en de ontwikkeling van zenuwcellen) sterker geactiveerd wordt, wat kan leiden tot aderverkalkingen, met name bij vrouwen. 

Yue Zhang (Universiteit Groningen) liet zien dat de epitheelcellen in de bronchiën van mensen met COPD meer vrije radicalen uit onder andere tabaksrook bevatten dan bij gezonde personen.

Projecten

In de startblokken

De Radboud Universiteit en het Erasmus MC doen een onderzoek naar een stoppen-met-rokeninterventie voor jongeren. De interventie omvat een app met game elementen, Detour genaamd. Voor de werving wordt gezocht naar jongeren tussen de 16 en 25 jaar die wekelijks roken en willen stoppen. Aanmelden kan via een vragenlijst

Lopende zaken

  • De Rookvrije Generatie heeft in augustus een tweede flight van de campagne ‘Beste niet-roker' gelanceerd. Middels deze campagne wil de Rookvrije Generatie begrip tussen rokers en hun sociale omgeving verbeteren. Stoppen wordt makkelijker met steun: ‘Stoppen met roken is moeilijk, maar makkelijker als jij dat begrijpt'. Er zijn nieuwe video’s gemaakt met stopper Anja en mensen in haar sociale omgeving.  

  • Stoppen-met-rokencoach Sylvia Heddema en kinderlongarts Noor Rikkers schreven samen het boek ‘Stoppen met vapen: zo help je je kind’ om ouders te helpen met hun kind in gesprek te gaan over vapen. Ook de podcast ‘Hoe spelletjes jouw kind aan het vapen krijgen’ gaat over de schade van vapes en wat ouders kunnen doen.  

  • De Rookvrije Generatie heeft een checklist, communicatiepakket en toolkit ontwikkeld voor Rookvrije Terrassen. Met deze materialen kunnen horecazaken aan de slag met het realiseren van een rookvrij terras.  

  • Vanaf september 2024 is het ‘On demand In iedere roker zit een stopper’ webinar gratis en geaccrediteerd te volgen. Tijdens dit webinar wordt de belangrijke rol van de huisartsenpraktijk in de stoppen-met-rokenzorg besproken. Het webinar geeft mogelijke oplossingen en inspirerende voorbeelden uit de praktijk. Sprekers zijn Esther Croes, Robert van de Graaf, Michael Brouwer, Annemarie Zwetsloot en Joris Dullaert. 

  • Op 12 november 2024 vindt het webinar 'Rookvrije zorg realiseren' plaats. Tijdens het webinar komt aan bod hoe zorgorganisaties rookvrij kunnen worden en worden voorbeelden uit verschillende zorgsectoren gedeeld. Tevens wordt geoefend met in gesprek gaan met rokers op een rookvrij terrein. Aanmelden voor het webinar op 12 november van 13:00 tot 14:30 kan via de website van het Trimbos-instituut. 

Beleid

Vragen over wetsvoorstel neutrale verpakkingen vapes en sigaren 

De wijziging van het Tabaks- en rookwarenbesluit waarin wordt voorgesteld om vapes en sigaren een neutrale te verpakking te geven is bij de Eerste Kamer aangekomen. Er zijn Kamervragen gesteld en beantwoord over de invoering, waaronder vragen over voorbereiding voor kleine producenten van sigaren, de overgangstermijn en onderzoek naar effectiviteit van de maatregel.  

Indonesië verhoogt minimumleeftijd tabaksverkoop naar 21 jaar 

De minimale leeftijd om tabak te kopen in Indonesië is verhoogd van 18 naar 21 jaar. Ook mogen er geen sigaretten worden verkocht in de buurt van scholen en er mag geen reclame voor tabak meer gemaakt worden op sociale media. Tevens is er een verbod op online verkoop van e-sigaretten. Deze maatregelen zijn nodig om het aantal rokers in Indonesië terug te dringen. Momenteel rookt driekwart van alle mannen in Indonesië. 

Nieuw-Zeeland halveert accijns verhitte tabak

In Nieuw-Zeeland is de accijns op verhitte tabak per 1 juli gehalveerd. De regering doet dit om verhitte tabak aantrekkelijker te maken als een alternatief voor tabakssigaretten. De beslissing is gemaakt door minister van gezondheid Casey Costello, die veel banden heeft met lobbyisten uit de tabaksindustrie.   

Media

Vapeverslaving uitgelegd in video 

NOS maakte een explainer video waarin wordt uitgelegd hoe de tabaksindustrie met name jongeren verslaafd maakt aan vapen. In de video vergelijken ze oude reclames voor tabakssigaretten met nieuwe reclames voor vapes. Ook werd in een artikel gedeeld dat vapes amper getest worden, waardoor er veel schadelijke stoffen in het lichaam komen.  

Jeffrey Wigand wint klokkenluidersprijs 

De Amerikaanse dr. Jeffrey Wigand wint de eerste ‘American National Whistleblower Center Lifetime Achievement Award’, wegens het bekend maken van tactieken en strategieën van zijn oud-werkgever Brown and Williamson. Deze tabaksfabrikant manipuleerde onderzoek en verdoezelde hiermee de waarheid. Wigand vertelde in een interview in 1996 hoe de receptuur van sigaretten is aangepast om verslavend te worden.

Franse campagne Nick O’Tine 

Tijdens de Olympische Spelen heeft de Franse antirookorganisatie ‘Alliance contre le tabac’ een nieuwe campagne gelanceerd. De campagne legt een link met de Olympische Spelen, door te laten zien dat de tabaksindustrie allerlei records verbreekt. Het fictieve personage Nick O’Tine verdedigt de records zoals 8 miljoen jaarlijkse doden. 

Smeltsigaretten zonder tabak 

Tabaksfabrikant Philip Morris International heeft vorig jaar een nieuw nicotineproduct zonder tabak op de markt gebracht. De sticks bevatten cellulose en moeten worden verhit met een apart apparaat. Onlangs ontstond hier ophef over, omdat het product het smaakjesverbod voor verhitte tabak en e-sigaretten omzeilt. Onder andere Radio 1 en RTL nieuws rapporteerden erover.  

Rookvrije bushaltes in Noord-Brabant 

Eind dit jaar zullen alle bushaltes in de provincie Noord-Brabant rookvrij zijn. Met een tegel of sticker van de Rookvrije Generatie worden OV-reizigers gewezen op de rookvrije zone. In Noord-Brabant zit het aantal rokers iets onder het landelijk gemiddelde, maar Tilburg en Helmond behoren tot de top 5 steden waar relatief gezien het meest wordt gerookt. 

Douane onderschepte tabak 

De douane heeft op 20 juli 6 miljoen sigaretten en 4500 kilo shag onderschept. Deze grote partij met illegale tabak werd gevonden met hulp van speurhonden. Als deze tabak op de Nederlandse markt terecht was gekomen was de staat bijna 4 miljoen euro aan accijns misgelopen. 

Agenda

Binnenland

Webinar 'Stoppen-met-rokenmedicatie'

Datum: 14 oktober

Tijd: 16:30 - 18:00

Locatie: Online

> Aanmelden

Webinar 'Rookvrije Zorg realiseren'

Datum: 12 november 

Tijd: 13:00 - 14:30 uur

Locatie: Nederland Rookvrij, Utrecht

> Aanmelden

Rookstop-basistraining voor professionals (KABIZ registratie)

Datum: 8 oktober of 6 november 

Tijd: 09:00 - 16:00 uur

Locatie: Online

> Aanmelden

Rookstop-vervolgtraining voor professionals

Data: 3 december

Tijd: 10:00 - 17:00 uur

Locatie: Trimbos-instituut
> Aanmelden

Netwerkbijeenkomst Nederland Rookvrij

Datum: 7 november 

Tijd: 13:00 - 17:30 uur

Locatie: Nederland Rookvrij, Utrecht

> Aanmelden

Buitenland

European Conference on Tobacco Control

Datum: 22-24 oktober 2024

Tijden: hele dag

Locatie: Athene, Griekenland

> Aanmelden

European Public Health Conference, EPH 

Datum: 13-15 november 2024

Tijden: hele dag

Locatie: Lissabon, Portugal

> Aanmelden

REDACTIE

Esther Croes
Sigrid Troelstra
Frida Klein Hazebroek
Judith Delemarre-Edens


CONTACT
Volg ons op social media en mail ons als je vragen of suggesties hebt!

Trimbos-instituut, Da Costakade 45, 3521 VS, Utrecht, Nederland

Disclaimer

Privacy Statement

Afmelden

Verander
e-mailadres

Doorsturen


Email Marketing door ActiveCampaign