Nieuws en informatie voor professionals | 12 juni 2025

Samen NEE tegen vapen 

De nieuwe overheidscampagne ‘Nee tegen vapen’ is gelanceerd en roept ouders op om in gesprek te gaan met hun kinderen over vapen. Op neetegenvapen.nl staan tips voor dit gesprek. Staatssecretaris Karremans benadrukt hoe belangrijk ouderlijke betrokkenheid is: “Je hebt als ouder meer invloed dan je denkt.”

Internationaal onderzoek

Stoppen met Roken

Uit een meta-analyse van 7 studies blijkt dat niet-farmacologische interventies op scholen effectief zijn in het bevorderen van stoppen met roken onder adolescenten. De meegenomen studies kwam uit Zuid- en Zuidoost Aziatische landen.

Uit een meta-analyse van 31 studies blijkt dat digitale interventies geen effect hebben op stoppen me roken bij volwassenen met ernstige psychische aandoeningen. De studie laat zien dat voor deze groep een persoonlijke, op maat gemaakte benadering nodig is. 

Roken en mentale gezondheid

In een meta-analyse van 62 studies wordt aangetoond dat een stoppoging samenhangt met een vermindering van angst- en depressieklachten, waarbij succesvolle stoppers een grotere afname ervaren. Ook bleek dat mislukte stoppogingen de mentale gezondheid meestal niet verslechteren.

Vapen

In een cohortstudie met 6013 patiënten is aangetoond dat vapen niet samenhangt met een hogere stopkans van roken. Het laat zelfs zien dat vapers een lagere kans hebben om volledig nicotinevrij te worden.

Nationaal onderzoek

Nele Albers (Technische Universiteit Delft) onderzocht hoe chatbots kunnen ondersteunen bij stoppen met roken en hoe je daarbij ethische keuzes maakt over het wel of niet inzetten van menselijke feedback.

Dorien Beeres (Erasmus MC) vond dat je een grotere kans hebt om te roken als de rookprevalentie hoger is in je buurt. Zij gebruikte daarvoor het Dutch Lifelines cohort.

Galina Dorland (Amsterdam UMC) vond geen verschil tussen rokers en niet-rokers in de kans dat ze na een operatie complicaties aan de longen kregen. Wel hadden rokers vaker last van respiratoire insufficiëntie. 

Daan de Frel (Leids Universitair Medisch Centrum) vond dat de 'Stopcoach'-app, gecombineerd met professionele rookstopbegeleiding, rokers kan helpen bij het stoppen met roken. 

Daan Hulsmans (Radboud Universiteit) onderzocht de effecten van blootstelling aan omgevingstabaksrook. Hij vond dat blootstelling aan tabaksrook een afschrikwekkend effect heeft op nooit-rokers, terwijl het bij experimentele rokers mogelijk bijdraagt aan de ontwikkeling van nicotineafhankelijkheid. 

Merel Koster (Amsterdam UMC) vond in een meta-analyse onder 22 studies dat chronisch roken bij mensen met schizofrenie gepaard gaat met hersenveranderingen, zoals een reductie van grijze stof, maar mogelijk ook een verbetering in functionele connectiviteit. 

Müge H Küçükaksu (VU Amsterdam) voerde een procesevaluatie uit naar de implementatie van een rookstopinterventie (KISMET) voor patiënten met een ernstige psychiatrische aandoening in de ambulante GGZ. De conclusie is, onder andere, dat goede samenwerking, motiverende begeleiding, en een sterke organisatorische basis cruciaal zijn voor succes.

Karin Monshouwer (Trimbos-instituut) zag in het ESPAD-onderzoek dat Europese scholieren van 15 en 16 jaar minder zijn gaan roken sinds 2019. Het gebruik van vapes is echter sterk toegenomen. 

Hersh Osman (Maastricht Universiteit) concludeerde dat MINOCA-patiënten (hartinfarct zonder obstructie van de kransslagaderen) die niet roken een grotere kans hebben op cardiovasculaire voorvallen dan patiënten die wel roken. Dit komt omdat de niet-rokende patiënten gemiddeld ouder zijn en al andere aandoeningen hebben. 

Elisa Slob (Haaglanden Medisch Centrum) onderstreept in een case-report dat het gebruik van synthetische cannabinoïden in vapes kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. 

Henrico Stam (Erasmus Universiteit Rotterdam) verdedigde zijn proefschrift over de neurocognitieve mechanismen achter impulsief gedrag en verslavingen, zoals nicotinegebruik.

Tineke van Wesemael (Leids Universitair Medisch Centrum) benadrukt met haar meta-analyse dat roken een belangrijke risicofactor is voor reumatoïde artritis. 

Projecten

In de startblokken

• De nieuwe campagne ‘VOOR ROOKVRIJ’ heeft als doel kinderen te beschermen tegen de tabaksindustrie. Via korte video’s leggen experts uit hoe de tabaksindustrie te werk gaat. Ook delen verschillende betrokkenen hun ervaringen over hoe zij verslaafd zijn geraakt aan roken als tiener. De campagne is een samenwerking tussen de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds.

Lopende zaken

• Vanuit de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij is er een toolkit voor werkgevers ontwikkeld. De toolkit helpt organisaties en gemeenten aan de slag te gaan met rookvrij en hun werknemers te helpen met stoppen met roken. 
• De nieuwe publicatie van de Coalitie Leefstijl in de Zorg laat zien hoe leefstijlinterventies, zoals die rondom stoppen met roken, worden ontwikkeld en uitgerold in de zorgpraktijk. In het rapport staat het Very Brief Advice Plus (VBA+) centraal. 
• Vanuit Ikstopnu is er een nieuw Engelstalig Stopplan (Quitting Plan) beschikbaar. Het is digitaal in te vullen en motiveert mensen die willen stoppen met roken. Het Stopplan is geschreven in eenvoudig Engels en biedt praktische informatie, heldere uitleg en handige tips. 
• Ikstopnu.nl heeft een overzicht van aanbieders gepubliceerd die hulp bij het stoppen met vapen aanbieden. De meesten bieden hulp aan jongeren vanaf 12 jaar. De begeleiding wordt meestal vergoed door de zorgverzekering. 

Terugblik

• We blikken terug op een zeer geslaagd 11e NNvT congres dat op 23 mei plaatsvond in Villa Jongerius. De dag werd geopend met een lezing van Esther Croes over de ontwikkeling van de e-sigaret. Het congres werd afgesloten met getuige-deskundige Marcel Pieterse, die zijn ervaringen in de rechtszaak tussen de tabaksindustrie en de Staat deelde. 

• De Nationale Tabaksontmoeding Onderzoeksprijs is gewonnen door Sophie Jooren vanwege haar onderzoek naar de maatschappelijke impact van lokaal tabaksontmoedigingsbeleid.

• In een speciale aflevering van de podcast ‘Na de limonade’ deelden ouders hun persoonlijke ervaringen met het praten over vapen met hun kinderen. 

NET even iets anders

• In het kader van de 'Nee Tegen Vapen'-campagne hebben Helder Opvoeden en het NET een informatiefolder ontwikkeld om ouders te helpen vapes te herkennen. 

Beleid

Registratieplicht voor tabaksverkooppunten: nieuwe wet in de maak
Om het aantal tabaksverkooppunten terug te dringen en beter toezicht te houden, wil het kabinet een registratieplicht voor alle tabaksverkooppunten invoeren. De Raad van State heeft hierover een advies uitgebracht. Zij adviseert het wetsvoorstel aan te scherpen en een vergunningstelsel te overwegen.

Mogelijk 3 stoppogingen per jaar vergoed vanaf 2026

De minister heeft een verzoek ingediend om meerdere stoppen-met-rokenprogramma's in het basispakket op te nemen. In de afgelopen jaren is gebleken dat het maximaal één programma per jaar vergoeden onvoldoende is om mensen succesvol te laten stoppen met roken.

D66 en Partij voor de Dieren dienen motie in voor statiegeld op vapes 

Omdat batterijen in vapes vaak ontploffen en in brand vliegen bij afvalverwerkingsbedrijven hebben D66 en de Partij voor de Dieren in een motie opgeroepen om statiegeld op vapes in te voeren. De staatssecretaris van Openbaar Vervoer en Milieu gaat in overleg met de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De motie is aangehouden. 

Staatssecretaris Karremans wil strenger Europees vapebeleid

In het kader van Wereld Niet Roken Dag roept Karremans de Europese Commissie op om de wetgeving omtrent vapes en andere nicotineproducten veel strenger te maken. 

Frankrijk verbiedt roken in alle openbare kindomgevingen

De Minister van Volksgezondheid van Frankrijk kondigde op de vooravond van Wereld Niet Roken Dag aan dat er vanaf 1 juli 2025 niet meer gerookt mag worden op openbare plekken waar kinderen komen. De wet moet nog verder uitgewerkt worden.

Nicotinezakjes blijven legaal in New York na stevige lobby door industrie

Een wetsvoorstel om nicotinezakjes met smaakjes te verbieden in New York is op het laatste moment van de agenda gehaald. Dit is volgens raadsleden het gevolg van een zware lobby door tabaksproducten.

Media

Nederlandse media

Vijf Nederlanders bijna overleden door vapen

Vijf Nederlanders zijn bijna overleden na het gebruik van illegale vapes, blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws. Vier van hen lagen in een kunstmatige coma, waaronder een tienermeisje en een man van 28. De patiënten gebruikten verschillende merken en smaakjes en kenden elkaar niet. 

Vincent Karremans en Danielle Cohen bij Bar Laat
In ‘Bar Laat’ bespraken staatssecretaris Vincent Karremans en longarts Danielle Cohen de nieuwe campagne ‘Nee Tegen Vapen’. Ze lieten zien dat vapen voor lichamelijke en mentale schade zorgt. Er ontstond een interessante discussie over het huidige beleid rondom vapen en de noodzaak tot strengere regelgeving. Bekijk de aflevering hier.

Hoe stoppen-met-rokenzorg er in de praktijk uitziet
In een nieuwe videoserie onderzocht het Trimbos-instituut hoe stoppen-met-rokenzorg er in de praktijk uitziet binnen verschillende zorginstellingen. Van ziekenhuizen tot gehandicaptenzorg: overal wordt gezocht naar passende oplossingen. Daarbij staat vertrouwen in zorgprofessionals centraal staat. De boodschap richting zorgprofessionals is duidelijk: Begin gewoon. Elke stap richting rookvrije zorg telt.

70.000 navulflesjes voor vapes in beslag genomen
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft bij een importeur in Gelderland 70.000 navulflesjes voor vapes in beslag genomen. De vloeistoffen bevatten zoete smaakstoffen, wat in Nederland verboden is. Omdat de importeur deze flesjes toch op de markt bracht, krijgt hij een boete. Ook worden de flesjes op zijn kosten vernietigd.

Schadelijke hoeveelheden nicotine in nicotinesticks
Uit recent onderzoek van het RIVM blijkt dat nieuwe nicotinesticks tot wel 25 keer meer nicotine bevatten dan wordt geadviseerd. Het RIVM waarschuwt voor de gezondheidsrisico’s van deze hoge dosis, en pleit voor strengere regels rondom nicotineproducten zonder tabak om met name jongeren beter te beschermen. 

Met behulp van kunst in gesprek over roken en vapen
Het blijft lastig om met jongeren en volwassenen in gesprek te gaan over roken en vapen. In Gelderland-Zuid deden inwoners dit via kunstwerken. De werken zijn vanaf 15 mei te zien. 

Buitenlandse media

#RIPVapen: Nieuwe campagne in België waarschuwt jongeren voor vapen
De campagne #RIProken van Kom op tegen Kanker (België) is uitgebreid met een campagne tegen de e-sigaret. #RIPvapen richt zich op jongeren en gebruikt populaire sociale media zoals TikTok en gamingplatformen om jongeren bewust te maken van de gevaren van vapen. 

Aandacht voor plastic sigarettenfilters
Plastic sigarettenfilters zorgen wereldwijd voor grote vervuiling. De campagne ‘No Plastic Filter’ roept op tot een verbod op deze filters. Ze dienen volgens experts vooral als marketingtruc van de tabaksindustrie. Ook de WHO ondersteunt een wereldwijd verbod op dit soort filters. 

Agenda

Binnenland

Buitenland

REDACTIE
Jasmijn Breunese

Iris Geluk

Thijs Engel

Daniëlla Maarschalkerweerd

Jeroen Bommelé

CONTACT
Volg ons op social media en mail ons als je vragen of suggesties hebt!

Trimbos-instituut, Da Costakade 45, 3521 VS, Utrecht, Nederland