NET nieuwsbrief tabaksontmoediging nr. 2

Campagne e-sigaret op TikTok #Artsenslaanalarm

Artsencollectief #artsenslaanalarm is een campagne tegen de e-sigaret begonnen op TikTok. Dit doen zij door creators te vragen geen e-sigaretten meer te laten zien in hun content. Ze leggen de keuze voor: help je de dodelijke tabaksindustrie stinkend rijk te worden aan verslaafde jongeren of help je mij als arts ziekte en verslaving te voorkomen? Meer filmpjes kunnen bekeken worden op de TikTok-pagina en het YouTube-kanaal van #artsenslaanalarm waar mediavideo's zijn gebundeld.

Roken en gezondheid

De kans op negatief COVID-19-verloop (hospitalisatie, ernst en mortaliteit) lijkt hoger voor huidige en ooit-rokers dan voor nooit-rokers, meldt een internationale meta-analyse.
De incidentie van prostaatkanker lijkt lager onder rokers. Dat kan verklaard worden door een lage deelname aan screening onder rokers of door misclassificatie- of selectiebias. De kans op overlijden aan prostaatkanker is 47% hoger voor rokers die prostaatkanker ontwikkelen dan niet-rokers, meldt een meta-analyse van 17 cohortstudies.
Roken veroorzaakt tandverkleuring en vermindert de effectiviteit van een parodontisbehandeling. Resultaten uit een derde onderzoek suggereren dat rokers vaak last hebben van een droge mond, bij e-sigaret gebruikers was de prevalentie nog hoger.

Roken en cultuur

Rookpreventieprogramma's op scholen in lage- en middeninkomenslanden hebben een grotere kans om effectief te zijn wanneer er een culturele aanpassing wordt gedaan, waarin culturele, omgevings-, psychologische en sociale factoren zijn verwerkt. Dit blijkt uit de resultaten van een systematische review van 11 RCT's onder 11 tot 15-jarigen.
Een systematische review van 41 studies en meta-etnografie meldt dat veranderingen in de rooknormen van de samenleving zorgen voor transformaties in de sociale processen die leiden tot rookgedrag bij jongeren, zoals sociale druk, populariteit en lidmaatschap tot sociale groepen.

E-sigaretten

Een systematische review met meta-analyse van 16 studies meldt dat er geen associatie gevonden werd tussen e-sigaretsmaakjes en het stoppen met roken of lange termijn e-sigaretgebruik.
Resultaten van een recente Cochrane-studie tonen aanwijzingen dat gebruikers van tabakssigaretten die deels of geheel overstappen naar de e-sigaret in een klinische setting lagere niveaus van biomarkers van potentiële gezondheidsschade hebben, zoals uitgeademde koolmonoxide en giftige of kankerverwekkende stoffen.
Een cross-sectioneel onderzoek met 832 e-sigaretgebruikers vond dat de verslavingsmarkers van e-sigaretgebruik (o.a. frequentie, duur en nicotinesterkte) overeenkomen met de waargenomen verslaving aan e-sigaretten, wat suggereert dat zelf-gerapporteerde waargenomen verslaving zou kunnen dienen als een indicator van verslaving.

Waterpijp

Waterpijpgebruik door niet-rokende adolescenten is geassocieerd met een grotere kans op gevoeligheid voor het roken van sigaretten, vond een systematische review met meta-analyse van 6 artikelen.

Inmiddels zijn er meer dan 10.000 handtekeningen opgehaald voor het Burgerinitiatief voor een Nicotinevrije Generatie (NVG) in 2030, waaronder door de Consumentenbond, het Amsterdam UMC, het Erasmus MC, het Antoni van Leeuwenhoek en de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV). Het Burgerinitiatief is een oproep voor een verbod op de verkoop van nicotinehoudende producten aan consumenten geboren na 1-1-2012 en een toezichthouder voor naleving van dit verbod. Er worden nog steeds handtekeningen verzameld.
Onlangs verschenen de ‘Stoppen met roken gesprekskaarten’, een hulpmiddel om gestructureerd en op aansprekende, visuele wijze de stoppen met roken zorg uit te voeren. De kaarten volgen de Richtlijn en Zorgstandaard Tabaksverslaving’. Eerder verscheen de kaartenset ‘Roken besproken’ waarmee zorgverleners gemakkelijker het gesprek met de roker kunnen aangaan.

Het Zorgpad stoppen met roken heeft nieuwe inspirerende voorbeelden van implementatie van stoppen-met-rokenzorg in de praktijk. In een nieuw voorbeeld wordt benoemd dat ook doktersassistenten roken kunnen bespreken met patiënten en hoe zij hierover bijgeschoold kunnen worden.

Het Platform stoppen met roken is vernieuwd. Op dit platform kunnen stoppen-met-rokenprofessionals kennis en ervaringen uitwisselen in een besloten omgeving. Naast een vernieuwde vormgeving zijn er een aantal nieuwe functionaliteiten toegevoegd, zoals een pagina met handige informatie over stoppen met roken en een overzicht van evenementen en scholingen. Ook kunnen gebruikers nu onderwerpen en berichten volgen om op de hoogte te blijven. Neem een kijkje en discussieer mee.
Indigo Preventie Haaglanden start in 2023 met de vernieuwende interventie ‘Stoppen met Nicotine’ met als doel om jongeren tussen de 12 en 24 jaar bewust te maken van de keuzes die ze maken en de negatieve effecten van het gebruik van middelen zoals e-sigaretten en nicotinezakjes. Startdata en meer informatie worden nog bekend gemaakt via de website.

Moties tabakszaken, uiterlijk e-sigaret en voorlichting aan jongeren
Woensdag 8 maart vond het tweeminutendebat plaats in de Tweede Kamer, waarin politieke partijen moties konden indienen waarna staatssecretaris Maarten van Ooijen zijn waardering hierover uitsprak. Verschillende moties zijn aangenomen, waaronder de motie voor een vergunningsplicht voor verkooppunten van tabak, een motie over de beperking van nieuwe tabakszaken, een motie over het uiterlijk van de e-sigaret en een motie over voorlichting aan jongeren over het gebruik van e-sigaretten. Ook in de media is aandacht voor de moties, RTL nieuws meldt dat de e-sigaret door de tabaksindustrie aantrekkelijk wordt gemaakt voor jongeren door het uiterlijk fel te maken of het product eruit te laten zien als een markeerstift of lipgloss. Een saai uiterlijk van de e-sigaret lijkt een volgende maatregel te zijn om e-sigaretgebruik te ontmoedigen.

Verkoop (e-)sigaretten aan minderjarigen

AVROTROS-programma Radar liet als onderzoek een 13-jarige ‘mystery shopper’ negen keer sigaretten bestellen. Acht keer werden de sigaretten bezorgd zonder een leeftijdscontrole uit te voeren. Ook in de gemeente Vlaardingen werd een winkelier betrapt op de verkoop van e-sigaretten aan minderjarigen na meerdere meldingen van ouders. Eerder werd in een nieuwsartikel aan de hand van een opvoeddilemma uitgelegd hoe minderjarigen door kleurtjes en smaakjes worden verleid om e-sigaretten te kopen.

Tienjarig bestaan TabakNee

TabakNee is een onderzoeksjournalistieke website over de lobby van de tabaksindustrie en markeert het tienjarig bestaan van de website met de introductie van een onderscheiding voor de persoon of organisatie buiten de tabaksindustrie die medeverantwoordelijk gehouden kan worden voor 20.000 tabaksdoden per jaar: de Loden Last. Winnaar van de Loden Last is Marit van Egmond, CEO van Albert Heijn, vanwege 20 procent aandelen in tabaksverkoop in Nederland en (mede)verantwoordelijkheid voor 4000 doden per jaar. Ook is er een nieuwe videopagina ingericht waarop het verhaal van de nicotine-industrie om jonge mensen verslaafd te maken in documentaires en reportages wordt verteld.