NET nieuwsbrief tabaksontmoediging nr. 7

Zorgen over vapen onder jongeren - Artsen slaan opnieuw alarm.
De recent gepubliceerde Jongerenmonitor tabaks- en nicotineproducten van het Trimbos-instituut laat zien dat een aanzienlijk deel van de jongeren tussen 12 en 25 jaar e-sigaretten gebruikt. Veruit de meeste van deze e-sigaretgebruikers rookt ook tabakssigaretten, waarmee zij dubbel worden blootgesteld aan schadelijke stoffen. Het initiatief ArtsenSlaanAlarm voert daarom opnieuw actie. Met een impactvolle video worden ouders opgeroepen om met hun kinderen het gesprek over vapen aan te gaan.

(Ex)-rokers hebben een wijdere diameter van de oogvaten en deze verandering is mogelijk onomkeerbaar. De diameter van deze vaten kan worden onderzocht om het risico op hart- en vaatziekten in te schatten, suggereren onderzoekers in een systematische review met meta-analyse.
Meeroken vóór de zwangerschap leidt tot een verhoogd risico op zwangerschapsdiabetes, zo blijkt uit een meta-analyse. Uit een case-cohort studie blijkt dat roken tijdens de zwangerschap nog schadelijker is dan verwacht: er is vaker sprake van vroeggeboorte en een foetale groeibeperking. In het onderzoek werd rookstatus gemeten aan de hoeveelheid cotinine in het bloed in plaats van zelfrapportage, omdat dit laatste vaak een vertekend beeld geeft.

Bevindingen van een systematische review met meta-analyse suggereren een verband tussen blootstelling aan en betrokkenheid bij e-sigaretten of tabaksproducten op sociale media en de houding van jongeren tegenover e-sigaretgebruik. Dit leidt mogelijk tot lagere risicopercepties en verhoogde gevoeligheid voor het beginnen aan e-sigaretgebruik.
Preventieve interventies tegen de e-sigaret lijken effectief bij kinderen zowel op individueel- als schoolniveau, liet een systematische review recent zien. Met name ouderlijk toezicht werd geassocieerd met preventie van e-sigaretgebruik bij kinderen.
Meeroken kan leiden tot een toename van de loodconcentratie in het bloed van kinderen en jongeren, wat kan leiden tot een minder goede hersenontwikkeling. In deze cross-sectionele studie uit de Verenigde Staten werd data van 2815 kinderen en jongvolwassenen uit de National Health and Nutrition Examination Survey gebruikt.

E-sigaretten met nicotine, cytisine en varenicline en een combinatie van nicotinepleisters met nicotinetabletten, kauwgom of sprays zijn de meest effectieve hulpmiddelen bij het stoppen met roken, concluderen de auteurs van een Cochrane-review. Met deze medicijnen of e-sigaretten lukte het tussen de 10 en 19% van de mensen om te stoppen met roken. Uit een ander onderzoek blijkt dat cytisine beter werkt dan placebo’s en nicotine-vervangende middelen als medicamenteuze behandeling bij het stoppen met roken.
Niet-farmacologische stoppen-met-rokeninterventies zoals gedragsmatige ondersteuning en financiële beloningen zijn het meest effectief bij zwangere vrouwen die roken, maar vrouwen met een hogere sociaaleconomische positie profiteren hier het meest van.

De nieuwe reeks TikTok-filmpjes van het Trimbos-instituut over vapen zijn bijna twee miljoen keer bekeken. In deze filmpjes beantwoorden experts Claire de Nerée en Kariene Bolt vragen van jongeren om kennis over de gevaren van vapen te verspreiden.
Stoptober heeft deze maand voor de tiende keer in Nederland plaatsgevonden. Naar verwachting heeft dit jaar de 500.000e stopper zich aangemeld om een stoppoging te doen.
Rookvrije plekken groeien in aantal en hebben een positief effect op (ex-)rokers, schrijft de Rookvrije Generatie in haar blog gebaseerd op een uitgebreid rapport. Door deze rookvrije plekken zijn (ex-)rokers zich meer bewust van hun rookgedrag. Dit helpt hen om te minderen of te stoppen met te roken.
De richtlijn 'Tabaksontmoediging' van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) is uitgebreid met de module ‘tabaksontmoediging in het ziekenhuis’, waarbij aanbevelingen gedaan worden omtrent stopadvies en stophulp tijdens de opname en de begeleiding nadien. Er is speciale aandacht voor de de patiënt met psychiatrische klachten, de met hart-en-vaatziekten belastte patiënt en het advies rondom operaties.
Het Stopplan van Ikstopnu is vanaf nu ook in het Arabisch verkrijgbaar. Het Stopplan is een handreiking om mensen zelf te kunnen laten stoppen met roken en bevat praktische informatie over stoppen met roken.
De stoppen-met-rokenapp Quiddy krijgt 5 sterren van de GGD Appstore. De app is gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, goed onderbouwd en veilig voor de gebruiker en is daarmee een van de best beoordeelde stoppen-met-rokenapps van de GGD Appstore. De app is speciaal ontwikkeld om jongvolwassenen die willen stoppen met roken met elkaar in contact te brengen zodat ze elkaar kunnen steunen.

De Wereld Gezondheidsorganisatie heeft een handleiding gemaakt waarmee scholen aan de slag kunnen om zich te ontwikkelen tot een rookvrije school. In de handleiding staat beschreven waarom een nicotine- en rookvrije school belangrijk is en hoe dit gerealiseerd kan worden.
Het lespakket ‘Vapen #jouwkeuze’ is ontworpen voor jongeren om sterken in de schoenen te staan en nee te kunnen zeggen tegen vapen. Het lespakket is ontwikkeld voor docenten en kan gratis gedownload worden.
Ook dit jaar is de campagne PUUR rookvrij weer zichtbaar rondom de jaarwisseling. De campagneflight start in december en eindigt eind januari. Tijdens de campagne worden rokers aangemoedigd om in het kader van goede voornemens een stoppoging te doen op 1 januari en deze vol te houden in het nieuwe jaar. Meer informatie over de campagne, inclusief materialen voor professionals, volgt later. Middels PUUR voor profs worden zorgprofessionals op de hoogte gehouden van de campagne.

Eindspel tegen Tabak: Verenigd Koninkrijk doet nieuw wetsvoorstel
De Britse regering heeft een historische wet voorgesteld om toekomstige generaties jongeren te beschermen tegen de gevaren van roken. De nieuwe wet verhoogt geleidelijk de minimumleeftijd om sigaretten te kopen, met als doel een ‘rookvrije generatie’ te creëren. Op deze manier zullen mensen die geboren zijn vanaf 1 januari 2009 worden verboden om tabaksproducten te kopen. Deze maatregel komt als reactie op de aanzienlijke gezondheidsproblemen en economische kosten die roken met zich meebrengt.

Verbruiksbelasting op e-sigaret uitgesteld
Het demissionair kabinet zou de beslissing over verbruiksbelasting op e-sigaretten in Nederland doorschuiven naar het volgende kabinet, in afwachting van Europese wetgeving, zo schrijven BNNVara en de Volkskrant. Vooruitlopend op deze mogelijke wetgeving heeft de Tweede Kamer het kabinet alvast nadrukkelijk de opdracht gegeven het plan uit te werken om een verbruiksbelasting op e-sigaretten nog in 2025 in te voeren, gezien de stijgende populariteit van e-sigaretten.

Tabaksindustrie probeert te ontsnappen aan wetgeving
British American Tobacco (BAT) heeft een methode gevonden om het aankomende Europese verbod op smaakstoffen in verhitte tabaksproducten te omzeilen. Ze introduceren heatsticks waarvan de tabak is vervangen door rooibosthee geïmpregneerd met nicotine. R.J. Reynolds, onderdeel van British American Tobacco, omzeilt tevens het verbod op mentholsmaak in sigaretten in Californië en Massachusetts door chemische stoffen te gebruiken die een vergelijkbaar verkoelend effect hebben als menthol, zo schrijvenonderzoekers van Duke University en Yale University. In Nederland zijn mentholsigaretten al langer verboden.