Share
Informatie over recente (inter-)nationale ontwikkelingen op het gebied van tabaksverslaving en -ontmoediging.
 ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌
Deze nieuwsbrief online bekijken | doorsturen
Nieuwsbrief Tabaksontmoediging  |  Nummer 1  | 7 februari 2023
 
Zorg voor een Rookvrije Start

De Taskforce Rookvrije Start lanceert de campagne “Zorg voor een rookvrije start: laat mijn dromen niet in rook opgaan”, gericht op zorgverleners die betrokken zijn bij de zwangerschap en opgroeiende kinderen. Zij worden opgeroepen zich in te zetten voor een rookvrije start voor ieder kind.

Hoe? Op www.rookvrijestart.nl zijn hulpmiddelen beschikbaar die helpen bij het voeren van een motiverend gesprek en het verwijzen van cliënten. Zoals een gesprekskaart met voorbeeldzinnen, gratis scholing, en het inschrijfformulier voor de telefonische coaches van Rookvrije Ouders (vergoed vanuit de basisverzekering).

In aanvulling hierop worden tijdens het derde congres Rookvrije Start op 9 maart nieuwe inzichten, tips en handvatten voor stoppen-met-rokenzorg voor bovenstaande doelgroepen gepresenteerd. Inschrijven via deze link.
 
Onderzoek
Internationaal
Roken en gezondheid
  • Rokers hebben in aanloop naar een operatie meer kans op een geslaagde stoppoging en minder kans op chirurgische complicaties als zij vooraf aan de operatie gebruik maken van een meerdelige stoppen-met-rokeninterventie (combinatie van twee of meer interventies) ten opzichte van een korte interventie.
  • Ex-rokers die recent gestopt zijn met roken hebben een lagere pijntolerantie, ook hebben patiënten die vlak voor een operatie zijn gestopt met roken meer behoefte aan pijnstilling na de operatie. Acute pijn veroorzaakt onder rokers vaak verlangen om te roken omdat nicotine mogelijk een pijnstillend effect heeft, wat resulteert in een positief feedbackmechanisme.
  • Het roken van sigaretten is geassocieerd met een verhoogd overlijdensrisico onder patiënten met een heupfractuur, met name doordat roken ziekte veroorzaakt, rokers meer ontstekingsmediatoren produceren, en het risico op infectie in operatiewonden onder rokers groter is. Dit verband werd voornamelijk gevonden bij personen van 60 jaar en ouder en onder huidige rokers.
  • Om een succesvolle stoppen-met-rokeninterventies voor kankerpatiënten te ontwikkelen zijn verschillende elementen van belang, waaronder timing en frequentie van gesprekken over stoppen met roken, het gebruik van elektronische dossiers, farmacotherapie, counseling, en het hebben van een interne rookstopservice bij oncologieafdelingen.

Stoppen-met-rokenzorg

E-sigaretten
  • E-sigaretten met smaakjes met een dubbele naam (zoals banana ice) of met een dubbelzinnige naam (zoals Honeymoon) worden in Amerika veel gebruikt door jongeren en jongvolwassenen. Dergelijke smaken worden door jongeren en jongvolwassenen beschreven als fruitig, zoet en verkoelend.
  • Dual users van de e-sigaret en tabakssigaret blijven op lange termijn vaak alleen tabakssigaretten roken (41,6%) of blijven dual users (14,6%), blijkt uit data van het Amerikaanse longitudinale ‘PATH’ onderzoek.
Hollandse nieuwe
Jan van Amsterdam (Amsterdam UMC) pleit voor het gebruik van een geïntegreerde aanpak voor rokers die drinken en van plan zijn te stoppen, waarbij voor of tijdens de stoppoging wordt geminderd of gestopt met alcoholconsumptie.
Shelley Boeschoten (Erasmus MC) concludeerde in haar proefschrift over risicofactoren voor IC opname voor kinderen met astma dat bij een kwart van de kinderen met astma op de IC nicotine in de urine werd gevonden door blootstelling aan sigarettenrook.
Leonieke Breunis (Erasmus MC) concludeerde in een pilotstudie dat de SAFER zwangerschapsinterventie naar verwachting geschikt is om ondersteuning te bieden bij het stoppen met roken en met alcoholgebruik tijdens de zwangerschap.
Linwei He (Universiteit Tilburg) beschreef in een systematische review en meta-analyse hoe het voeren van gesprekjes met chatbots (kunstmatige intelligentie) effectief kan zijn bij het stoppen met roken.
Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) publiceerde de interactieve Nederlandse Kankeratlas die per regio patronen toont van de incidentie van bepaalde kankersoorten, waaronder longkanker en keelkanker, gebaseerd op de woonplaats van patiënten op het moment van diagnose.
Tessa Kroder (UMC Groningen) concludeerde dat de implementatie van een financiële stimulus haalbaar is in Nederland als interventie voor zwangere vrouwen om te stoppen met roken.
Karin Monshouwer (Trimbos-instituut) publiceerde cijfers van het middelengebruik onder studenten van 16-18 jaar op het mbo en hbo en meldt dat het aantal rokende studenten in 2021 niet is afgenomen in vergelijking met vorige jaren.
Gera Nagelhout (Universiteit Maastricht) vond dat genderminderheden meer gebruik maakten van begeleiding bij het stoppen met roken en sterker reageerden op triggers om na te denken over stoppen met roken dan niet-minderheden, hoewel beide groepen even veel stoppogingen en vergelijkbare mate van nicotineafhankelijkheid rapporteerden.
Kristell Penfornis (Universiteit Leiden) schreef dat een interventie waarbij rokers hun toekomstige zelf inbeelden de zelfidentiteit en het verwachte identiteitsverlies bij het stoppen met roken niet verzwakte en de zelfidentiteit van stoppende en niet-rokers niet versterkte.
Jeroen Pennings (RIVM) onderzocht welke smaakstoffen in e-vloeistoffen de smaak of geur van tabak hebben, om op te nemen in een restrictieve lijst die e-sigaretgebruik onder jongeren helpt ontmoedigen, maar ook de e-sigaret minder aantrekkelijk maakt als rookstopmiddel.
Koen van der Swaluw (RIVM) publiceerde een protocol voor een gerandomiseerde studie met als doel het onderzoeken of loterijen de effectiviteit van stoppen-met-rokengroepstrainingen op de werkplek kunnen vergroten.
Christy Tulen (UMC Maastricht) onderzocht hoe aldehyden uit sigarettenrook de moleculaire regulatie van mitochondriaal metabolisme in de luchtwegen en longen kunnen verstoren en dat dit mogelijk de ontwikkeling van COPD kan veroorzaken.
Marc Willemsen (Universiteit Maastricht/Trimbos-instituut) beschreef hoe Nederland de afgelopen jaren aan het front van tabaksontmoediging in Europa belandde, en hoe andere landen hier een voorbeeld aan kunnen nemen.
 
Projecten
Lopende zaken
  • Vanaf januari 2023 heeft Ikstopnu het stopplan in begrijpelijk Turks voor mensen die zonder begeleiding willen stoppen met roken en Turks spreken. Het stopplan is gratis te bestellen in de webwinkel.
  • Vanaf 16 januari worden op de website van de Europese Unie handtekeningen verzameld voor het burgerinitiatief ‘Tobacco Free Europe’, dat strijdt voor een tabaksvrije natuur en leefomgeving en de eerste Europese tabaksvrije generatie in 2030.
In de startblokken
  • Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO) ontving een impuls van het Ministerie van VWS. Met deze financiële ondersteuning kunnen meer gemeenten worden bereikt en kan de preventieve aanpak, gebaseerd op het IJslandse preventiemodel, verder worden ontwikkeld en onderzocht in Nederland. OKO helpt gemeenten bewuster, gerichter en succesvoller te zijn in het voorkomen tabaks-, alcohol- en drugsgebruik en het versterken van het welbevinden van jongeren. 
 
Beleid
Gezond en Actief Leven Akkoord
In het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) zijn afspraken tussen de rijksoverheid, gemeenten en zorgverzekeraars die bijdragen aan een gezonde samenleving gedeeld. Om roken terug te dringen worden gemeenten aangespoord om de rookvrije generatie op te nemen in een lokaal preventieakkoord of hun eigen Nota Gezondheidsbeleid. Het VWS stelt middelen beschikbaar aan Pharos en GGD GHOR voor een rokenaanpak in achterstandswijken, en zorgverzekeraars zorgen voor laagdrempelige stoppen-met-rokenzorg.
Illegale tabaksproductie
Staatssecretaris Van Ooijen (VWS) beantwoordde vragen over illegale tabaksfabrieken in Nederland en de gevolgen van illegale tabaksproductie en tabakssmokkel.
Einde aan zwervend tabaksafval
Vanaf 1 januari 2023 geldt er voor (onder andere) tabaksfabrikanten een producentenverantwoordelijkheid (UPV) waardoor zij verantwoordelijk zijn voor de kosten van het opruimen van zwerfafval dat door hun producten ontstaat. De overheid neemt deze maatregelen over uit de Europese richtlijn om het gebruik van Single Use Plastics te verminderen, zodat plastic (zoals sigarettenfilters) niet meer in het milieu terechtkomt. Daarnaast zijn producenten verplicht om informatie te verspreiden onder hun consumenten over het voorkomen van zwerfafval. E-sigaretten vallen niet onder deze richtlijn.
Belgisch verbod op nicotinezakjes
De Belgische minister van volksgezondheid Frank Vandenbroucke kondigde een verbod aan op nicotinezakjes die geen tabak maar wel nicotine bevatten. Het Vlaams Instituut Gezond Leven is het oneens met deze beslissing, omdat het gebruik van de zakjes volwassenen zou helpen om te stoppen met roken.
Generatieverbod tabak in Nieuw-Zeeland
Nieuw-Zeeland heeft definitief besloten om een generatiegebonden tabaksverbod in te stellen. Door de nieuwe wet wordt het verboden voor winkels om sigaretten te verkopen aan mensen die na 1 januari 2009 geboren zijn. Dit verbod geldt niet voor de e-sigaret. In het nieuwe wettenpakket is ook opgenomen dat tabak minder nicotine moet bevatten en dat 90 procent van de winkels die nu tabak verkopen daarmee moet stoppen.
 
Media
Preventieve screening op longkanker
In het Antoni van Leeuwenhoek worden zware rokers op longkanker gescreend. Hiermee wordt de kans dat longkanker in een vroeg stadium ontdekt wordt groter, omdat klachten vaak pas in een laat stadium ontstaan. De screening is onderdeel van het Europese proefbevolkingsonderzoek naar longkanker 4-In-The-Lung-Run.
Hoe gooi je een e-sigaret weg?
Lege e-sigaretten bevatten schadelijke metalen, lithiumbatterijen en chips die schadelijk zijn voor het milieu en volksgezondheid. Lithiumbatterijen kunnen bijvoorbeeld bij beschadiging door hitte en water kortsluiting veroorzaken, met brand als gevolg. Wanneer lege e-sigaretten in de prullenbak, de vuilniswagen of op straat belanden dan kan dit zeer gevaarlijk zijn. Stibat legt op legebatterijen.nl uit waar lege e-sigaretten of onderdelen van de e-sigaret ingeleverd moeten worden na gebruik. Op de website staat een handige infographic met uitleg over het weggooien.
Boete voor overtreding rookverbod
FC Twente is beboet door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit nadat een inspecteur ontdekte dat er gerookt werd in het voetbalstadion. Sinds 2020 zijn alle voetbalstadions in Nederland namelijk rookvrij. De boete betreft 600 euro, maar kan bij meerdere overtredingen oplopen tot een maximum van 4.500 euro.
 
Agenda
Binnenlandse congressen
Buitenlandse congressen
Nascholingen en webinars van het Trimbos-instituut
 
Redactie
Esther Croes
Frida Klein Hazebroek
Josine Schaap
Volg ons of neem contact met ons op
Facebook
 
Twitter
 
Linkedin
 
Website
 
Email
Trimbos-instituut
Da Costakade 45
3521 VS Utrecht
Nederland



Email Marketing door ActiveCampaign